Hoe vaak komt een piekbui voor?
We spreken van een piekbui als er ergens meer dan 40 mm/ m2 per uur regen valt. Tijdens een ‘normale’ regenbui valt er circa 20 mm / m2 per uur.
Op basis van metingen en modelstudies heeft het KNMI voorspeld dat een piekbui gemiddeld 1 x per 10 jaar zal voorkomen. Die frequenties zijn landelijke gemiddelden en kunnen plaatselijk afwijken, omdat het weer door klimaatverandering steeds extremer wordt.
Waarom kan het riool grote piekbuien niet goed aan?
Ons riool is aangelegd in een tijd dat piekbuien nog maar weinig voorkwamen en klimaatverandering nog niet zo’n issue was. Uit kostenoverweging werd toen maar 1 rioolbuis aangelegd, waar zowel regenwater als vuilwater (van wc, douche, wasmachine) door worden afgevoerd. Een gemengd systeem dus.
Deze rioolbuizen zijn zo groot gemaakt dat de meeste regen eenvoudig kan worden afgevoerd. Maar om een piekbui af te voeren, zijn veel oude rioolbuizen niet groot genoeg. Het water kan dan niet goed wegstromen en blijft op straat staan. Dat veroorzaakt wateroverlast. Vuilwater kan zich op straat ook mengen met het schone regenwater.
Om overlast te beperken wordt tegenwoordig vaker een gescheiden systeem aangelegd. Met een rioolbuis voor de vuilwater-afvoer en een systeem voor schoon regenwater-afvoer (via infiltratie in de grond).
Maar in wijken waar (nog) geen gescheiden systeem is, is afkoppelen van de regenpijp een hele verstandige keuze. Regen stroomt dan niet meer in het riool, maar in je tuin. Het riool wordt bij een piekbui dan minder belast. Met minder wateroverlast tot gevolg.
Lees meer over het belang van afkoppelen in de folder van het waterschap
Hoeveel regenwater komt er gemiddeld van mijn dak af bij een regenbui?
De hoeveelheid regen die afgevoerd wordt bij een regenbui is afhankelijk van het oppervlak van het dak. Gemiddeld wordt er per 50 m2 dakoppervlak één regenpijp geplaatst. Bij een regenbui van 20 mm / m2 per uur stroomt er dan in een uur 1.000 liter regenwater van het dak door de regenpijp. Dat is dan ongeveer 1,5 emmer (17 liter) per minuut, en dat een uur lang.
Zie ook: tuintip Tuinieren met extremen
Een regenton in de tuin is onvoldoende om de tuin écht klimaatvriendelijk te maken. Waarom is dat?
Een regenton in de tuin is een mooi begin voor een klimaatvriendelijke tuin. Met regenwater kun je je tuin- of kamerplanten water geven, in plaats van drinkwater te gebruiken. Dat is ook nog eens beter voor je planten.
Maar bij een hevige piekbui komt er zoveel regen in korte tijd naar beneden dat een regenton van 250 liter bijvoorbeeld al in een aantal minuten al gevuld is. Je moet dus bedenken waar het overtollige water naar toe moet in zo’n situatie. Als dat alsnog in het riool belandt, schiet je er niet zoveel mee op. Het riool kan een piekbui vaak niet snel genoeg afvoeren. Het regenwater blijft dan op straat staan, vaak met wateroverlast tot gevolg.
Voor de opvang van een piekbui heb je meer ruimte nodig en bieden regenwaterschuttingen of een regenwaterzak in de kruipruimte meer mogelijkheden. Wat ook kan, is de installatie van een regenton combineren met het afkoppelen van de regenpijp. Water stroomt dan via een vulautomaat eerst in de regenton. Als deze volzit stroomt het water onderaan de afgezaagde regenpijp alsnog naar je tuin. Zie ook de pagina's Regenton en Regenwaterschutting.
Hoeveel regenwater vangt een regenton gemiddeld per jaar op?
Dat hangt af van het dakoppervlak waar je regenton op is aangesloten en het volume van je regenton. Een schuurtje van 10 m2 krijgt gedurende het gehele jaar bijvoorbeeld gemiddeld zo’n 9000 liter regenwater op het dak.
Een regenton van 250 liter kun je daarmee 36 keer vullen. Als er 25 mm regen op het dak van 10m2 is gevallen, dan is je regenton alweer gevuld. Bij een groter dak gaat dat nog sneller.
Gemiddeld wordt er per 50 m2 dakoppervlak één regenpijp geplaatst. Als je daar een regenton van 250 liter aan koppelt, dan is deze vaak na een dag regen alweer gevuld. Er valt dus veel meer regen dan je regenton aankan, vooral in natte perioden.
Hoe krijg ik regenwater van de regenpijp in mijn tuin?
Om regenwater van je regenpijp in de tuin te krijgen, kun je de regenpijp heel eenvoudig onderaan afzagen (afkoppelen). Je kunt een vastgezette bocht onder aan de regenpijp monteren en zo het regenwater in de tuin leiden.
Let er wel op dat je het regenwater op minimaal 1,5 meter van de gevel in de grond laat wegzakken.
Lees meer: maatregel Regenpijp afkoppelen
Hoeveel regenwater kan ik in mijn tuin opvangen in een laagte of wadi?
Een wadi is een lagere plek in de tuin waar het water naartoe kan stromen om vanuit daar langzaam in de grond te zakken. Hoeveel regenwater je kunt opvangen in een wadi is afhankelijk van de omvang van de tuin en de snelheid waarmee het regenwater de grond in zakt. Op verharding of op kleigrond zakt het regenwater minder snel weg dan in zandgrond. Tuinen waarin het water langzaam wegzakt zijn minder geschikt voor de opvang van regenwater in een laagte of wadi.
Een eenvoudige methode om de snelheid van inzakken te bepalen is de emmerproef. Maak een gat in de grond ter grote van een 10 liter emmer. Vul dit gat met 10 liter water en bepaal hoelang het duurt voordat het regenwater is weggezakt.
- Duurt dat minder dan 15 minuten, dan heeft de grond een hoge doorlatendheid. Je tuin kan dan veel regenwater opvangen en is geschikt om een wadi aan te leggen
- Duurt dat tussen de 15 en 60 minuten, dan heeft de grond een gemiddelde doorlatendheid. Je tuin kan een gemiddelde hoeveelheid regenwater opvangen en een wadi behoort tot de mogelijkheden, mits goed aangelegd
- Duurt dat langer dan 60 minuten, dan heeft de grond een lage doorlatendheid. Je tuin kan maar weinig regenwater opvangen en is voor een wadi minder geschikt
De hoogte van het grondwater is natuurlijk ook een belangrijke factor. Als het grondwater in de winter op minder dan 70 cm vanaf het oppervlak zit, dan is regenwateropvang in een laagte of wadi niet effectief. Lees meer over wadi's: Stappenplan wadi aanleggen en maatregel Wadi aanleggen. Of bekijk deze voorbeeldtuinen met wadi's: Voorbeeldtuin Bosserdijk, Voorbeeldtuin Breitnerstraat
Hoeveel water heb je nodig voor een grijswatersysteem in huis?
Voor een grijswatersysteem waarmee je thuis de wc kunt doorspoelen en de wasmachine kunt draaien heb je al snel een regenwatertank nodig van meer dan 4000 liter. Dat is nodig om voldoende buffer te hebben. Per dag spoel je met de WC gemiddeld zo'n 33 liter water per persoon per dag weg. Voor een huishouden van 2 personen is dat zo'n 2000 liter per maand. Met een dak van 50 m2 vang je in een maand gemiddeld 2000 liter regenwater op. Maar voor droge tijden, als er geen regen valt, heb je voldoende buffer nodig.
Je kunt een regenwatertank installeren ondergronds in de tuin of bovengronds, bijvoorbeeld achter een schuur. Of je kunt een regenwaterzak in de kruipruimte plaatsen. Er zijn diverse systemen op de markt.
Lees meer: Maatregel regenwatergebruik bij woningen
Hoeveel regenwater heeft een tuin gemiddeld per week nodig?
Dat hangt af van de soort beplanting en het oppervlak hiervan. Planten hebben voor hun groei en door verdamping veel water nodig. Hier enkele gemiddelden:
- Een gazon heeft wel 25 liter water per m2 per week nodig. Een regenton van 250 liter heeft dan voldoende water om een grasveld van 10 m2 een week van water te voorzien.
- Vaste planten (afhankelijk van de soort) hebben gemiddeld zo’n 25 liter water per m2 per week nodig
- Landbouwgewassen hebben gemiddeld wel 40 liter water per m2 per week nodig
Een regenton van 250 liter kan je dus aardig op weg helpen. Maar voor voldoende water in een droge periode heb je veel opgevangen regenwater nodig. Dan heb je meer aan een ingegraven regenwatertank of bijvoorbeeld regenwaterzak van 4000 liter in de kruipruimte.
Hoe vaak moet ik mijn tuinplanten water geven?
Hoe vaak je planten water moet geven is afhankelijk van:
- hoeveel en hoe vaak het heeft geregend
- hoeveel water in de grond beschikbaar is
- hoeveel water een plant nodig heeft.
Wel zijn er een aantal stelregels:
- Je kunt beter vroeg in de morgen of later op de avond water geven, zodat er bij warm weer weinig water verdampt.
- Je kunt beter eens in de week flink water geven in plaats van elke dag een beetje. Als je elke dag een beetje water geeft, komt het onvoldoende diep bij de wortels en zal ook eerder door de warmte verdampen.
Geef daarom 1x per week genoeg water om bij de wortels te komen maar ook weer niet teveel.
- Geef water zoveel mogelijk direct op de grond zodat het snel bij de wortels kan komen. Als je sproeit op de bladeren verdampt het water makkelijk door de warmte. Daarnaast kunnen druppels op bladeren gaan werken als een soort brandglas als de zon er op schijnt en zo de bladeren beschadigen.
Bekijk ook: tuintip Zinvol water geven
Hoeveel water heeft een plant gemiddeld nodig?
Elke plant heeft zo zijn eigen waterbehoefte, die ook nog varieert gedurende het jaar. In de zomer hebben planten veel meer water nodig dan in de winter. In de winter zal een lange periode zonder regen daarom voor de planten minder problemen opleveren.
De hoeveelheid bladeren speelt ook een rol: Hoe meer bladeren een plant heeft, hoe meer water er via de huidmondjes verdampt en dus hoe groter de waterbehoefte.
Ook de soort beplanting maakt verschil. Gras heeft in het groeiseizoen gemiddeld zo’n 25 liter / m2 per week nodig om mooi groen te blijven. Vastep planten gemiddeld 25 liter/m2 per week en landbouwgewassen circa 40 liter / m2 per week.
Bekijk ook: tuintip Zinvol water geven
Mijn tuin heeft een zanderige grondsoort. Hoe kan ik ervoor zorgen dat het water beter vastgehouden wordt in de bodem?
Regen die op de grond valt, zakt naar beneden weg. Alleen regenwater die achterblijft in de bovengrond is beschikbaar voor planten. In een zandbodem zakt het water sneller weg dan in een kleibodem, vanwege de losse structuur.
Zo wordt in zandgrond slechts 0 - 5% van het gevallen water in de bovengrond vastgehouden, terwijl dat in potgrond of compost wel 30% is. Je kunt het vochtopnemend vermogen van je zandgrond vergroten door de structuur te verbeteren. Meng jaarlijks bijvoorbeeld potgrond of compost door de aarde. Een zak potgrond van 40 liter in de tuin verwerken, vergroot het vermogen van de grond om water vast te houden al met zo’n 15 liter per m2.
Hoe lang moet ik mijn tuin sproeien?
Hoelang je moet sproeien is afhankelijk van de hoeveelheid water die uit jouw sproeier komt en het bereik van de sproeier. Je kunt het exact berekenen op de volgende manier:
Met een emmerproef kun je de tijd bepalen hoe lang het duurt om met jouw sproeier (met volledige lengte tuinslang) een 10 liter emmer te vullen. Plaats daarvoor de sproeier omgekeerd in de emmer. Duurt het bijvoorbeeld 1,5 minuut voordat de emmer vol is, dan komt er per uur zo’n 400 liter water uit de sproeier. Als jouw sproeier een bereik heeft van circa 6x6 meter en je zet hem een uur aan, dan komt er zo’n 11 liter / m2 terecht in je tuin.
Of dat genoeg is hangt af van het type beplanting. Vaste planten hebben ongeveer gemiddeld 25 liter / m2 per week nodig. In dit geval moet je zo’n 2,2 uur op die plek sproeien om voldoende water bij de wortels te krijgen. Maar er zijn ook manieren om gerichter water te geven, zoals bijvoorbeeld met een gieter of een druppelslang. Bekijk ook: tuintip Zinvol water geven
Welke planten kunnen goed tegen droogte?
Planten die diep wortelen kunnen beter tegen een droge periode. Ook planten die water in hun bladeren opslaan (zoals sedumsoorten) kunnen goed tegen droogte. Omdat het gedurende het groeiseizoen in Nederland ook heel nat kan zijn, is een goede drainage laag dan weer erg belangrijk omdat wortels kunnen gaan rotten door teveel water.
Op het internet zijn veel planten te vinden die goed tegen een droogte kunnen. Bekijk ook: tuintip Hoe overleeft mijn tuin de droogte?